بررسی و تحلیل مراثی امام حسین (ع) در دیوان شریف رضی

چکیده رثا یکی از انواع ادبی است که شاعران در ادبیات عرب به آن توجه کرده اند و آن چند قسم است که از آن جمله رثای خویشان, رثای رسمی و رثای علویان است. شاعر در رثای خویشان به مرثیه نزدیکانش روی می آورد و در میانه سخن گفتن از آن, شدت اندوه خود را بدون تکلف آشکار می کند. در رثای خلفا شاعر رثا را وسیله ای برای محقق شدن اهداف و نیازهای دنیوی قرار می دهد و به دست آوردن مال را مقدمه اهدافی قرار می دهد که سعی در محقق کردن آن دارد. در رثای علویان شاعر قساوت حاکمان اموی و عباسی را بیان می کند و رثایش را همراه با اندوه و شورش بر ضد حاکمانی می کند که با اهل بیت جنگیدند, آنها را کشتند و حرمت آنان و نزدیکیشان را با پیامبر در نظر نگرفتند. شریف رضی یکی از شاعرانی است که به رثای علویان و به ویژه امام حسین (ع) توجه کرده است. وی در مرثیه هایش رفتار امویان, چگونگی کشته شدن امام حسین (ع), حالت اسیران, ویژگی های امام حسین (ع), ریشه های حادثه ی کربلا و ... را به تصویر کشیده است همچنین با استفاده از آرایه های بلاغی وقایع را به صورت موثری توصیف کرده و مضامینی که در این خصوص ارائه می کند با مضامین کتاب های معتبر تاریخی سازگاری دارد. در این پژوهش پس از بیان زندگی شاعر, انواع ادبی وی و انواع رثا در نزد شاعران به بررسی مضامین رثای امام حسین (ع) و چگونگی استفاده شاعر از تاریخ کربلا در سرودن این مراثی پرداخته می-شود سپس برخی از آرایه های ادبی این شاعر بیان می شود. کلید واژه ها: رثای امام حسین (ع)، شریف رضی، مضامین شعری، صنایع ادبی.